วันพฤหัสบดีที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2560
โรคพิษสุนัขบ้า (Rabies)
โรคพิษสุนัขบ้าคืออะไร มีสาเหตุจากอะไร
โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่มีความรุนแรงมากในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดรวมถึงคนด้วย การติดเชื้อทำ ให้ ระบบประสาทถูกทำลายและตายได้โรคพิษสุนัขบ้าสามารถพบได้ทั่วโลก ในประเทศไทยปัจจุบันยังพบการติดเชื้อในสุนัข แมว และมนุษย์ได้ทุกปีโดยพบว่าสุนัขและแมวที่ติดเชื้อเป็นพาหะนำ โรคสู่คนที่สำคัญในประเทศในแถบภูมิภาคเอเชีย
สัตว์ชนิดใดเป็นโรคพิษสุนัขบ้าได้บ้าง
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดสามารถติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้ ในสหรัฐอเมริกาพบว่าสัตว์ป่า เช่น แรคคูน สกั้งค์ สุนัขจิ้งจอก และสุนัขโคโยตี้ เป็นตัวอมโรคหลักของเชื้อไวรัส สัตว์เลี้ยงที่มีรายงานว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้าได้แก่ สุนัข แมว โค กระบือ ม้า แต่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดสามารถเป็นโรคพิษสุนัขบ้าได้ถ้ามีการสัมผัสกับเชื้อไวรัส นอกจากนี้มีรายงานว่าค้างคาวเป็นตัวอมโรคที่สำคัญของโรคพิษสุนัขบ้าได้ด้วย
สัตว์ติดโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร
โรคพิษสุนัขบ้าติดต่อได้โดยตรงจากการถูกสัตว์ที่ติดเชื้อกัด ทำ ให้ได้รับเชื้อไวรัสที่อยู่ในน้ำลายของสัตว์ที่ติดเชื้อ นอกจากนี้มีรายงานการติดเชื้อไวรัสระหว่างสัตว์โดยการกินนมที่ไม่พาสเจอร์ไรซ์เชื้อไวรัสนี้จะไม่แพร่กระจายผ่าน ทางเลือด ปัสสาวะหรืออุจจาระ
โรคพิษสุนัขบ้ามีผลต่อสัตว์อย่างไร
เชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้าทำ อันตรายต่อสมองของสัตว์ อาการของโรคพิษสุนัขบ้าจะทำ ให้พฤติกรรมของสัตว์ที่ ติดเชื้อเปลี่ยนแปลง อาจดุร้าย ไม่เป็นมิตร หรือหวาดกลัว อาการอื่นๆ ได้แก่ กระวนกระวาย อัมพาตของขา กลืนลำ บาก น้ำลายไหล เสียงเปลี่ยน ตอบสนองต่อการกระตุ้นของเสียงหรือแสงมากกว่า สัตว์มักตายภายหลังมี เชื้อออกมาในน้ำลาย 7-10 วัน
คนติดโรคพิษสุนัขบ้าได้หรือไม่
คนสามารถติดโรคพิษสุนัขบ้าได้จากการถูกสัตว์ที่มีเชื้อกัด การติดเชื้อไวรัสทางอื่นอาจเกิดได้จากการสัมผัสสมอง หรือน้ำ ไขสันหลังของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือหายใจเอาเชื้อไวรัสจากเนื้อเยื่อที่ติดเชื้อเข้าไป นอกจากนี้มีรายงานการติด เชื้อจากการปลูกถ่ายอวัยวะในผู้ป่วยจำ นวนไม่มากนัก
ผู้ที่ได้รับเชื้อส่วนมากจะไม่แสดงอาการของโรคพิษสุนัขบ้าจนกระทั่ง 1-3 เดือนหลังจากได้รับเชื้อ อาการแรกเริ่ม คือ มีไข้ปวดหัว คันบริเวณที่ถูกกัด สับสน และพฤติกรรมผิดปกติคนที่ติดเชื้อจะไวต่อแสงและเสียงมากกว่าปกติ และกลืนลำ บาก เมื่อเริ่มแสดงอาการออกมาแล้วโอกาสหายจากโรคมีน้อยมาก และผู้ป่วยมักตายภายใน 2-10 วัน ถ้าได้รับการรักษาก่อนแสดงอาการ จะได้ผลดีมากและสามารถรักษาชีวิตไว้ได้
ควรติดต่อใครเมื่อสงสัยว่าเกิดโรคพิษสุนัขบ้า
กรณีสัตว์: แจ้งสัตวแพทย์ทันที
กรณีคน : พบแพทย์ทันที
จะป้องกันสัตว์จากโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร
การป้องกันโรคเป็นวิธีที่ดีที่สุด สัตว์ควรได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และหลีกเลี่ยงให้ห่างจากสัตว์ป่า สัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข แมว และเฟอร์เร็ตที่กัดคนแต่ไม่แสดงอาการของโรคพิษสุนัขบ้าควรต้องกักไว้สังเกตอาการ ภายใต้การดูแลของสัตวแพทย์อย่างน้อย 10 วัน หากสัตว์แสดงอาการของโรคพิษสุนัขบ้าในช่วงนี้ ต้องทำ การ การุณยฆาตและส่งตัวอย่างเพื่อตรวจชันสูตรโรคต่อไป
จะป้องกันตัวจากโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร
ไม่สัมผัส จับ หรือให้อาหารสัตว์ป่า หลีกเลี่ยงการเข้าใกล้สัตว์ที่มีพฤติกรรมผิดปกติ(เช่น สัตว์หากินตอนกลางคืน ออกมาในช่วงกลางวัน หรือสัตว์ป่าแสดงท่าทางเป็นมิตรมากกว่าปกติ) ไม่หยิบจับค้างคาวที่ตกอยู่บนพื้น ถ้าถูกสัตว์กัด ต้องล้างทำความสะอาดแผลด้วยน้ำ และสบู่ ถ้าถูกสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดต้องรีบไปพบแพทย์ทันทีเพื่อรับ การรักษาหลังการติดเชื้อ
อ่านข้อมูลเพิ่มเติม
CFSPH Technical Fact Sheets. Rabies at http://www.cfsph.iastate.edu/DiseaseInfo/
CDC website. Rabies at http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/submenus/sub_rabies.htm
