โรคหลอดเลือดสมอง

โรคหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease) เป็นคำใช้เรียกกลุ่มของ “โรคไม่ติดต่อ” (NCDs) เป็นความผิดปกติต่างๆ ที่เกิดกับหลอดเลือดในสมอง และระบบหลอดเลือดสมอง 

โรคในกลุ่มนี้ที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดคือโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน (stroke) ทั้งภาวะสมองขาดเลือดเฉียบพลัน (ischemic stroke), เลือดออกในสมองเฉียบพลัน (hemorrhagic stroke) และสมองขาดเลือดชั่วคราว (transient ischemic attack) 

โรคหลอดเลือดสมองรวมถึงสภาวะทางการแพทย์ต่างๆ ที่ส่งผลต่อหลอดเลือดในสมองและการไหลเวียนในสมอง หลอดเลือดแดงที่ส่งออกซิเจนและสารอาหารไปยังสมองมักจะได้รับความเสียหายหรือผิดรูปจากความผิดปกติเหล่านี้อาการที่พบบ่อยที่สุดของโรคหลอดเลือดสมองคือโรคหลอดเลือดสมองตีบหรือโรคหลอดเลือดสมองขนาดเล็ก และบางครั้งก็เป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบ/โป่งพอง

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดของโรคหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดสมอง คือความดันโลหิตสูง (high blood pressure) เนื่องจากสามารถเปลี่ยนโครงสร้างของหลอดเลือดและส่งผลให้เกิดภาวะหลอดเลือดแข็งตัว หลอดเลือดตีบตันส่งผลให้หลอดเลือดในสมองตีบตัน ส่งผลให้การไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมอง เช่น การสูบบุหรี่,โรคเบาหวาน เป็นต้น หลอดเลือดแดงในสมองตีบแคบอาจทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบได้ แต่ความดันโลหิตสูงอย่างต่อเนื่องอาจทำให้หลอดเลือดโป่งพอง และฉีกขาด/แตก ส่งผลให้ออกซิเจนไปเลี้ยงสมองไม่พอ จนทำให้สมองขาดเลือด และทันทีที่สมองขาดเลือด เซลล์สมองต่างๆ จะค่อยๆถูกทำลาย ส่งผลให้สมองสูญเสียหน้าที่จนเกิดเป็นอัมพฤกษ์อัมพาต หรือเสียชีวิตได้

โรคหลอดเลือดสมองมักแสดงอาการอย่างฉับพลันจากการขาดดุลทางระบบประสาท เช่น อัมพาตครึ่งซีก อวัยวะบางส่วน อ่อนแรง หรือมีอาการชา หรือเกิดความพิการทางสมอง หรือการสูญเสียการประสานงาน ซึ่งอาการทางระบบประสาทจะแสดงออกมาภายในไม่กี่วินาที เนื่องจากเซลล์ประสาทต้องการสารอาหารอย่างต่อเนื่อง รวมถึงกลูโคสและออกซิเจนที่ได้รับจากเลือด ดังนั้น หากเลือดไปเลี้ยงสมองถูกขัดขวาง การบาดเจ็บและพลังงานล้มเหลวจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว

นอกจากความดันโลหิตสูงแล้ว ยังมีสาเหตุที่พบได้ไม่บ่อยมากของโรคหลอดเลือดสมอง รวมถึงสาเหตุที่มีมาแต่กำเนิดหรือไม่ทราบสาเหตุ และรวมถึง CADASIL โป่งพอง หลอดเลือดโป่งพอง อะไมลอยด์แองจิโอพาธี ความผิดปกติของหลอดเลือดแดงดำ ริดสีดวงทวาร และการผ่าของหลอดเลือดแดง โรคเหล่านี้หลายชนิดอาจไม่แสดงอาการจนกว่าจะเกิดเหตุการณ์เฉียบพลัน เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดสมองมักพบได้น้อยร่วมกับอาการปวดศีรษะหรืออาการชัก โรคใดๆ เหล่านี้อาจส่งผลให้เกิดภาวะหลอดเลือดสมองเสื่อมเนื่องจากความเสียหายของสมองขาดเลือด

สัญญาณและอาการ

อาการที่พบบ่อยที่สุดของโรคหลอดเลือดสมองคือโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง อาการของโรคหลอดเลือดสมองมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และอาจรวมถึงความอ่อนแอของใบหน้าหรือร่างกายซีกหนึ่ง อาการชาที่ใบหน้าหรือร่างกายด้านใดด้านหนึ่ง ไม่สามารถพูด หรือเข้าใจคำพูด การมองเห็นเปลี่ยนแปลง และความยากลำบากในการทรงตัว โรคหลอดเลือดสมองตีบสามารถเกิดขึ้นพร้อมกับอาการปวดศีรษะเฉียบพลันและรุนแรงมาก โดยเกี่ยวข้องกับการอาเจียน คอเคล็ด และสติลดลง อาการจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของบริเวณที่เป็นโรคหลอดเลือดสมอง อาการบวมน้ำหรือบวมของสมองอาจเกิดขึ้นซึ่งจะเพิ่มความดันในกะโหลกศีรษะและอาจส่งผลให้เกิดหมอนรองสมองได้ โรคหลอดเลือดสมองอาจส่งผลให้เกิดอาการโคม่าหรือเสียชีวิตได้หากเกี่ยวข้องกับพื้นที่สำคัญของสมอง

อาการอื่นๆ ของโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ไมเกรน อาการชัก โรคลมบ้าหมู หรือการรับรู้ลดลง อย่างไรก็ตาม โรคหลอดเลือดสมองอาจตรวจไม่พบเป็นเวลาหลายปีจนกว่าจะเกิดโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน นอกจากนี้ คนไข้โรคหลอดเลือดสมองแต่กำเนิดที่พบไม่บ่อยอาจเริ่มมีอาการเหล่านี้ในวัยเด็ก

ที่มา : https://en.wikipedia.org/wiki/Cerebrovascular_disease